Anadolu Türkmen Boyları'na Osmanlı'nın Nefretinin Nedeni

Selanik Mübadillerinin Yörük Olarak Tanımlanması

Yunanistan Selanik Bölgesine Karamanoğulları Coğrafyasından Sürgün Edilen Yörük Türkmen Boyları AVŞAR + SALUR + BEYDİLLİ + ÇETMİ ağırlıklı olup Bozoklar Boyundan olduğu tarihçiler tarafından kabul görülmektedir.

Anadolu’dan Balkanlara ilk sürgün Fatih Sultan II. Mehmet zamanında başlamıştır. Tüm kaynakları ile birlikte kaleme aldığım makalem ilgililer için tekrar paylaşıyorum. Araştırma makalemin okuyucular tarafından yapılan yorumları da dikkate alınmasını isterim. Saygılarımla.

İlgili Makale Linki Aşağıda.

https://www.karamandan.com/makale/9816344/serafettin-guc/anadolu-turkmen-boylarina-osmanlinin-nefretinin-nedeni?fbclid=IwAR05N-Lc7b7scLFLtZxZZE0Q7SIYf0rOJovRwOLnTAZ4_KmVc8cIPMdXXKQ

Anadolu Türkmen Boyları'na Osmanlı'nın Nefretinin Nedeni - Karamandan.com

1912 Balkan Savaşı öncesi Osmanlı yönetimi döneminde Selanik Vilayeti, kuzeyinde Kosova Vilayeti ve Bulgaristan, doğusunda Şarki Rumeli ve Edirne vilayetleri, güneyinde Ege Denizi ve batısında Manastır Vilayeti ile sınırlıydı. Türkülere konu olan Vardar Nehri ile Mübadele sınırını çizen Karasu Nehrinden başka İnce Karasu (Vistriça), Struma ve Galik nehirleri Selanik Vilayeti sınırları içinde denize kavuşur. Yüzölçümü 35.393 km.2, 1912 Balkan Savaşı öncesi nüfusu 1.142.940 kişiydi. Selanik, Siroz (Serez), Drama ve Taşoz sancaklarının bağlı olduğu Selanik Vilayeti’nin merkezi Selanik şehriydi.

Selanik Sancağına Bağlı Olarak

Selanik merkez kazası ile Kesendire, Karaferye, Yenice-i Vardar, Vodina, Langaza, Gevgili, Avrathisar (Kılkış), Doyran, Usturumca, Tikveş, Katrin ve Aynaroz kazalarını kapsamaktaydı. Günümüzde Ustrumca, Tikveş ve Gevgili kazalarına bağlı yerleşim yerleri Makedonya Cumhuriyeti/FYROM sınırları içinde kalmaktadır, Ancak Doyran ve Gevgili kazasına bağlı bazı köyler Yunanistan sınırları içinde kaldığından ahalisi mübadelede Türkiye’ye gelmiştir.

Selanik Merkez Kazası

Selanik kenti, Ege Denizi kıyısında Hortaç Dağı’nın güneyinde kurulmuş, Osmanlı’nın Rumeli’de İstanbul’dan sonraki en büyük ikinci şehriydi. İstanbul – Manastır tren yolu hattı üzerindedir. Balkan Yarımadası’nı boydan boya kesen yolların düğüm noktasında bulunması ve bu yolları işlek deniz ulaşımına bağlayan korumalı bir limana sahip olması kuruluş tarihi olan İ:Ö. 316 yılından itibaren önemli bir ticaret merkezi haline gelmesini sağlamıştır. Bizans döneminde Slav, Arap ve Norman saldırılarına uğrayan Selanik 1383-1387 yılları arasında dört yıllık bir kuşatmadan sonra I. Murat zamanında Osmanlı’nın eline geçti. Fakat Ankara Savaşı nedeniyle kent 100.000 akçe haraç karşılığı Venediklilere devredildi. 1430 yılında II. Murat tarafından üç günlük bir kuşatma sonrası Venediklilerden geri alındı. 1912 yılına kadar kesintisiz 518 yıl Osmanlı yönetiminde kaldı. Selanik’in Osmanlı yönetimine girmesinden sonra şehrin ekonomik hayatını canlandırmak için kent merkezine ve çevresine Anadolu’dan ve Osmanlı’nın Rumeli’deki topraklarından getirilenler yerleştirildi. 1492 yılında ise İspanya ve Portekiz’den kovulan Yahudiler Selanik’e iskân edildi.

Mustafa Kemal Atatürk; dâhil Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda aktif rol alan sivil ve askeri şahsiyetlerin ya doğum yeri Selanik’tir ya da görev yaptıkları yer. Ayrıca ünlü şairimiz Nazım Hikmet gibi pek çok edebiyatçımızın, sanatçımızın ve bilim insanımızın doğum yeri de Selanik şehridir. Mübadelede en önemli sevk limanlarından biri olan Selanik, tüm mübadiller için de çok önemli bir kenttir. Yalnız Merkez Kaza, Sancak ve Vilayet sınırları içerisinde yer alanlar değil, diğer vilayetlerden gelen mübadiller de kendilerini “Selanikli” olarak niteler. Günümüzde Selanik (Thessaloniki), Orta Makedonya Bölgesinin ve Selanik ilinin merkezidir.

Şerafettin GÜÇ

Karamanoğulları Tarihi Araştırmacısı - Eğitimci Yazar

Konu ile ilgili bazı kaynaklar:

· İbrahim Erdal, Türkiye ile Yunanistan Arasında Mübadele Meselesi (1923-1930), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2006, s.11, 14.

· Bu konuda ayrıntılı bilgi için bk. Nurten Çetin, Osmanlı Arşiv Belgelerine Göre 1914 Osmanlı-Yunan Nüfus Mübadelesi Girişimi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul 2004.

· Erdal, Türkiye ile Yunanistan, s.21, 27-28, 40; Barış Demirtaş, Lozan Mübadele Sözleşmesi’nin Etkileri ve Sonuçları Üzerine Bir Araştırma, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bursa 2008, s.13.

· Mübadillerin Anadolu’da yerleştirildikleri bölgeler hakkında ayrıntılı bilgi için bk. Erdal, Türkiye ile Yunanistan, 110-111, 136, 155-200.

· Demirtaş, Lozan Mübadele Sözleşmesi’nin Etkileri, s.28.

· Demirtaş, Lozan Mübadele Sözleşmesi’nin Etkileri, s.32-38.

· Demirtaş, Lozan Mübadele Sözleşmesi’nin Etkileri, s.38-43.