Eski halklardan hangisi ejderhanın imajını doğurdu, Türk takviminde salyangozun yılı mıydı ve Mahmud Kaşgari'ye göre bu efsanevi yaratımı insanların hayatlarına neler getirebileceğine dair araştırmacı, Steppeart blogunun yazarı Julia Gani'ye göre
***
2024, Ejderhanın yılıdır. Steppeart blogunun yazarı Kazak araştırmacısı Julia Ghani, bu efsanevi canavarın uzun zamandır göçebe kültürünün bir parçası olduğunu iddia ediyor. Göçebe kültüründeki ejderhayla ilgili yazısında yazar, bu iddiaya ilişkin kanıtları aktarıyor: "Ejderhanın Çin'in sembollerinden biri olmasına rağmen, arkeologlar bu mitolojik hayvanın M.Ö. 1. binyılda göçebeler arasında popüler olduğunu tespit ettiler. e. (resimde, Güney Sibirya'nın göçebe ejderhasıyla kemer tokaları) ve Çin'de yerleşik bir ejderha imajı ortaya çıkmadan önce. Bu, göçebelerin Çinlilerden ejderhayı ödünç almadığını gösteriyor!».
Ona göre ejderha, İskit-Saksk hayvan tarzının en popüler karakteri değildi, ancak İskitler, Saksılar, Goonlar, Sarmatlar, Selçuklular sanatına damgasını vurdu. Ejderha, dünyanın dört bir yanındaki çok sayıda halk arasında ünlüdür. Genel olarak bu imgenin bir kişinin aklına nasıl geldiği, uzman şu soruyu sordu: "Bazı bilim adamları, antik çağlarda insanların dinozorların kalıntılarını bulduklarına inanıyorlar ve bu tür büyük canavarların var olduğu ya da var olduğu fikrine yol açan iskeletleriydi, daha çok büyük yılanlarla ilişkilendiriliyorlardı. Daha sonra halk folkloru onlara kanatlarını ve ateş püskürten ağzını bağladı. Farklı kültürlerde ejderhalara karşı tutumlar zamanla değişiyordu: onlar şeytani varlıklardı, sonra olumlu kahramanlardı. "
***
Idahar Farsçadır. Türkler ejderhaya «Nak ılan» diyorlardı. "Nak" bir timsah, "ılan" bir yılandır. Aynı adı taşıyan ejderha (Nakili), Mahmud Kaşgari'nin (11. yüzyıl) «Türk Zarfları Sözlüğü» ne göre Türk takviminin 12 hayvanına girer. Buradan bazen, Türk takvimindeki 12 hayvandan birinin bir timsah olduğunu öğrenince sürpriz oluyor. Aslında - bu bir ejderha yılanı timsahı. Kaşgari'nin sözlüğünde ayrıca timsahın adı da vardır - "Alavan". Kaşgari ayrıca şöyle yazıyor: "Yılan Timsahının yılı geldiğinde yağmur yağıyor ve bu hayvanlar suda yaşadıkları için hasat bol miktarda oluyor." Çalışmalarında Kaşgary, daha doğru bir kronoloji için döngünün zinciri haline gelen 12 hayvanı listeler: fare, boğa, leopar, tavşan, ejderha, yılan, at, koyun, maymun, tavuk, köpek, domuz.
«11. yüzyılda Türk takviminde salyangoz yoktu. Bilim adamı, uzun zaman önce Türkler tarafından bilinen takvim hakkında bilgi verdiği için daha önce de yoktu, "diye açıklıyor Julia Ghani. Daha eski kaynaklara da başvurdu ve 7. yüzyıldan kalma bir kitaptan bir alıntı yaptı – 629-645 yıllarında Çin'den Hindistan'a ve tekrar Çin'den büyük bir yürüyüş gezisi yapan Çinli keşiş Xuan-Chan'ın notlarına. Doğu Türkistan boyunca, antik Quzhi krallığı (modern Kucha kentinin topraklarında) ile Baluzya krallığı (modern Aksu kentinin topraklarında) arasındaki güzergahında, ejderhaların yaşadığı gölün yanındaki terk edilmiş bir şehri ziyaret etti.
***
Araştırmacı, »Keşiş, edindikleri bilgi ile Çin'e döndüğünde, Çin kültüründe Longma da dahil olmak üzere yeni efsaneler ve masalların kaynağı oldular – ejderhanın başı ve ejderhanın terazileriyle kaplı bir atın vücudu olan efsanevi bir yaratık" diye ekledi.
Makalenin yazarı: Kunapiya Gulmira
Kaynak: https://kazpravda.kz/
Какой из древних народов породил образ дракона, был ли вообще год улитки в календаре тюрков, и что может привнести это мифическое создание в жизнь людей, согласно Махмуду Кашгари, рассуждала исследователь, автор блога Steppeart Джулия Гани
***
2024-ый – год Дракона. Этот мифический зверь – давно часть культуры кочевников, утверждает казахстанский исследователь Джулия Гани, автор блога Steppeart. В своём посте о драконе в культуре кочевников автор приводит доказательства этому утверждению: «Несмотря на то, что дракон – один из символов Китая, археологи установили, что это мифологическое животное было популярно у кочевников ещё в I тысячелетии до н.э. (на фото – поясные пряжки с драконом кочевников Южной Сибири) и до того, как в Китае появился устоявшийся образ дракона. Это говорит о том, что кочевники не заимствовали дракона у китайцев!».
По её словам, дракон был не самым популярным персонажем скифо-сакского звериного стиля, однако оставил свой след в искусстве скифов, саков, гунов, сарматов, сельджуков. Дракон известен у большого количества народов по всему свету. Как вообще человеку в голову пришёл этот образ, задалась вопросом эксперт: «Некоторые учёные считают, что в древности люди находили останки динозавров, и именно их скелеты натолкнули на мысль, что существовали или существуют такие огромные чудовища, чаще ассоциировавшиеся с огромными змеями. Позже народный фольклор приписал им крылья и огнедышащую пасть. В разных культурах отношение к драконам менялось со временем: они то были демоническими существами, то положительными героями».
***
Айдахар – фарсизм. Тюрки называли дракона «Нак илан». «Нак» – крокодил, «илан» – змея. Под этим же названием дракон (Нак йили) входит в 12 животных тюркского календаря согласно «Словарю тюркских наречий» Махмуда Кашгари (XI век). Отсюда иногда и возникает удивление, когда узнают, что среди 12 животных в календаре тюрков был крокодил. На самом деле – это крокодил-змея дракон. В Словаре Кашгари есть ещё название крокодила – «Алаван». Также Кашгари пишет: «Когда наступает год Крокодила-Змеи, льют дожди, и урожай бывает обильным, так как эти животные обитают в воде». В своём труде Кашгари перечисляет 12 животных, ставших цепью цикла для более точного летосчисления: мышь, бык, барс, заяц, дракон, змея, лошадь, овца, обезьяна, курица, собака, свинья.
«Никакой улитки в 11 веке в календаре тюрков не было. Не было её и раньше, так как учёный приводит сведения о календаре, который был известен тюркам давным-давно», – пояснила Джулия Гани. Она обратилась и к более древним источникам, приведя отрывок из книги VII века – запискам китайского монаха Сюань-цзаня, который в 629-645 годах совершил грандиозное пешее путешествие из Китая в Индию и обратно. На своем маршруте по Восточному Туркестану, между древним царством Цюйчжи (на территории современного города Куча) и царством Балуцзя (на территории современного города Аксу) он посетил заброшенный город у озера, в котором обитают драконы.
***
«Когда монах возвратился в Китай с полученными знаниями, они стали источниками новых мифов и сказок, в том числе в китайской культуре появился Лонгма – легендарное существо с головой дракона и телом лошади, покрытым чешуёй дракона», – добавила исследователь.
Автор статьи: Кунапия Гульмира
Источник: https://kazpravda.kz/
Comments